Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Καλησπέρα σας. Να ξεκινήσω με ορισμένα σχόλια σχετικά με το βασικό θέμα αυτής της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης, που όπως γνωρίζετε αφορούσε το πακέτο μέτρων που ελήφθησαν και το οποίο αποτελείται από δύο δέσμες: η μία δέσμη αφορά την ενίσχυση του οικονομικού πυλώνα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης ή εναλλακτικά μπορούμε να πούμε την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης. Και η άλλη δέσμη μέτρων αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης.
Κάπως ειδικότερα η πρώτη δέσμη μέτρων, η οποία έχει μακροχρόνιο χαρακτήρα, επιδιώκει το μεγαλύτερο συντονισμό της οικονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, ειδικότερα της δημοσιονομικής πολιτικής και την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Η άλλη δέσμη επικεντρώνεται σε θέματα που αποσκοπούν στην βελτίωση της λειτουργίας των μηχανισμών χρηματοπιστωτικής σταθερότητος και της αύξησης των πόρων.
Πιστεύω ότι το πακέτο αυτό ήταν ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης κρίσεων στο μέλλον και παράλληλα για την αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης.
Ειδικότερα τα μέτρα τα οποία μπορεί να περιγράψω λίγο περισσότερο και αφορούν τη δημοσιονομική πολιτική αποτελούν, πιστεύω, ένα πολύ μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της σύγκλισης της δημοσιονομικής πολιτικής στα κράτη – μέλη που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ και διασφαλίζουν έναν υψηλό βαθμό δημοσιονομικής πειθαρχίας που είναι αναγκαίος και συμβατός με την κοινή νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που ως γνωρίζετε έχει πρωταρχικό σκοπό τη σταθερότητα των τιμών.
Τα μέτρα που ελήφθησαν και αφορούν τους μηχανισμούς σταθεροποίησης, τόσο τη βελτίωση της λειτουργίας τους, όσο και την αύξηση των πόρων, είναι ουσιαστικά, ωστόσο υπάρχουν και θέματα τα οποία θα εξεταστούν στο μέλλον και οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί δρομολογούν διαδικασίες, ώστε ορισμένα θέματα να εξεταστούν αναλυτικότερα τους επόμενους μήνες και να επανέλθουν προς συζήτηση και αποφάσεις στο Συμβούλιο το Μάρτιο.
Τώρα, ίσως θα ήταν χρήσιμο πολύ σύντομα να αναφερθώ σε ορισμένες, όχι σε πολλές λεπτομέρειες, αλλά τις πιο βασικές ρυθμίσεις που έχουν σημασία και για μας.
Πρώτον, όσον αφορά την δημοσιονομική πολιτική, υιοθετήθηκε ένα λεγόμενο «δημοσιονομικό συμβόλαιο», το οποίο αποτελείται από διάφορα στοιχεία, το κυριότερο από τα οποία είναι η υιοθέτηση ενός δημοσιονομικού κανόνα. Ουσιαστικά προβλέπει ότι οι προϋπολογισμοί θα πρέπει να είναι ισορροπημένοι. Και αυτός ο ορισμός προσδιορίζεται κάπως ακριβέστερα με το να θεωρείται ότι οι προϋπολογισμοί είναι σε ισορροπία εφ’ όσον το διαρθρωτικό έλλειμμα δεν υπερβαίνει το 0,5% του ΑΕΠ. Και εδώ κάνω μια παρένθεση, ότι αυτό δίνει τη δυνατότητα στο συνολικό έλλειμμα να είναι και μεγαλύτερο στο βαθμό στον οποίο ο οικονομικός κύκλος επηρεάζει τα αποτελέσματα της διαχείρισης της γενικής κυβέρνησης.
Ο κανόνας αυτός προβλέπεται ότι θα πρέπει να ενσωματωθεί –η ελληνική μετάφραση λέει- στα νομικά συστήματα, στις έννομες τάξεις, είτε αυτές είναι σε συνταγματικό επίπεδο ή σε κάτι αντίστοιχο. Και η αξιολόγηση του αν αυτό έχει γίνει σωστά, θα γίνεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Αλλά σημαντικό στοιχείο εδώ αυτού του κανόνα είναι ότι θα συνοδεύεται με ένα αυτόματο διορθωτικό μηχανισμό, ώστε όταν παρατηρούνται αποκλίσεις των αποτελεσμάτων από το στόχο να προβλέπονται διορθωτικές κινήσεις.
Γενικότερα όσα κράτη υπόκεινται στη διαδικασία υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος θα πρέπει να υποβάλουν προγράμματα, τα οποία θα περιλαμβάνουν τόσο διαρθρωτικά μέτρα, όσο και άλλα μέτρα τα οποία θα πρέπει να υλοποιούνται όταν πάλι σημειώνονται αποκλίσεις των αποτελεσμάτων από τον κανόνα της ισορροπίας.
Δύο άλλα στοιχεία που αφορούν τη δημοσιονομική πολιτική έχουν να κάνουν με τους γενικότερους κανόνες που διέπουν τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος. Η βασική νέα ρύθμιση που αποφασίστηκε είναι ότι στην περίπτωση που μία χώρα δεν ικανοποιεί το κριτήριο του 3% για το υπερβολικό έλλειμμα, τότε οι επιπτώσεις θα χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αυτονομίας, θα υπάρχει δηλαδή ένας αυτοματισμός των κυρώσεων, ο οποίος δε θα επιβάλλεται μόνο στην περίπτωση που το Συμβούλιο αποφασίζει διαφορετικά, αλλά με ειδική ενισχυμένη ψηφοφορία.
Αυτή η ρύθμιση έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την αυτοματοποίηση των κυρώσεων, διότι στο παρελθόν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης είχε αντιμετωπίσει προβλήματα επειδή οι παρατηρούμενες παρεκκλίσεις δεν ακολουθούντο από τη λήψη μέτρων, εν μέρει επειδή δεν υπήρχαν αυτοί οι αυτόματοι μηχανισμοί διόρθωσης.
Να σημειώσω δυο άλλα σχετικά σημεία. Το ένα αφορά τις διάφορες προτάσεις που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 23 Νοεμβρίου. Αυτές οι προτάσεις αφορούν κυρίως κανόνες σχετικά με την αξιολόγηση των σχεδίων προϋπολογισμού καθώς και κανόνες που συνδέονται με την εποπτεία της σταθερότητος του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί τις βασικές παραμέτρους της δημοσιονομικής πολιτικής και να λαμβάνει αποφάσεις και να ζητά την ενδεχόμενη τροποποίηση των σχεδίων προϋπολογισμού στο βαθμό που τα σχέδια αυτά κρίνονται ανεπαρκή.
Τέλος έγινε μια εκτενής συζήτηση, η οποία δεν αντανακλάται επαρκώς στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, όσον αφορά την εμβάθυνση της δημοσιονομικής ολοκλήρωσης, αλλά η συζήτηση αυτή θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες και μετά από μια έκθεση που θα ετοιμάσει ο Πρόεδρος της Επιτροπής σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του Eurogroup θα γίνει μια συζήτηση το Μάρτιο του 2012.
Στα θέματα αυτά, που αφορούν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική ολοκλήρωση, θα περιλαμβάνονται και ζητήματα σχετικά με την έκδοση κοινών ομολόγων. Και όπως θα είδατε αυτό το θέμα δεν αναφέρεται, δεν υπάρχουν ρητές αναφορές σ’ αυτό το ζήτημα, δε σημαίνει ότι απορρίπτεται, ήταν ένα από τα θέματα για τα οποία αποφασίστηκε ότι θα πρέπει να γίνει περαιτέρω ανάλυση και συζήτηση πριν να είναι ώριμο για αποφάσεις από το Συμβούλιο.
Ολοκληρώνω με το να επισημάνω δυο τρία σημεία που αφορούν τη βελτίωση και την ενίσχυση των χρηματοπιστωτικών μηχανισμών σταθεροποίησης.
Ένα σημείο νομίζω που έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά κατ’ αρχήν τα ποσά: Αποφασίστηκε ότι τα κράτη μέλη της Ένωσης και ειδικότερα της ευρωζώνης, θα αυξήσουν τα κεφάλαια τα οποία παρέχουν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έως 200 δισεκατομμύρια ευρώ, με τη μορφή διμερών πιστώσεων και τα κεφάλαια αυτά θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Παράλληλα θα υπάρξει μια επαναξιολόγηση του ορίου χρηματοδότησης, του EFSF και του ESM, το Μάρτιο του 2012. Γενικότερα, υπήρχε σημαντική σύγκληση προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των κεφαλαίων αυτών, αλλά τελικές αποφάσεις θα απαιτήσουν περαιτέρω αξιολόγηση και των αναγκών, αλλά επίσης στο βαθμό στον οποίο τα μέτρα, ή μάλλον οι αποφάσεις που λήφθηκαν τον Οκτώβριο του 2011 σχετικά με τη μόχλευση των κεφαλαίων του EFSF, θα εφαρμοστούν άμεσα.
Ολοκληρώνω με δυο άλλα σημεία: Το ένα αφορά τη Συνθήκη για το ESM. Πιστεύω μια σημαντική απόφαση που ελήφθη είναι ότι η Συνθήκη αυτή θα τροποποιηθεί, ώστε να τηρούνται οι αρχές και οι πρακτικές του IMF σε περίπτωση χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα solvency και επομένως απαλείφεται η ρύθμιση που υπήρχε πριν όσον αφορά τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση των κρατών που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Τέλος, ένα άλλο στοιχείο που θα διευκολύνει την αποτελεσματική και ευέλικτη λειτουργία του ESM είναι η απόφαση που λέει ότι παρεμβάσεις και άλλες ενέργειες του μηχανισμού θα γίνονται με ενισχυμένη πλειοψηφία, πλειοψηφία πράγματι ενισχυμένη, 85% των ψήφων, αλλά όχι με ομοφωνία που είχε θεωρηθεί ότι θα μπορούσε ν’ αποτελέσει έναν παράγοντα που περιορίζει την ευελιξία και τη λειτουργικότητα του μηχανισμού.
Υπάρχουν και άλλες λεπτομέρειες αλλά δε νομίζω ότι είναι σκόπιμο να αναφερθώ περισσότερο.
Τέλος, όπως ξέρετε, αποφασίστηκε ότι όλα αυτά τα μέτρα θα ενσωματωθούν σε μια διακυβερνητική συμφωνία μεταξύ των 17 χωρών που συμμετέχουν στην ευρωζώνη, καθώς και 6 άλλων χωρών εκτός ευρωζώνης που εξέφρασαν την πρόθεση να συμμετάσχουν στη συμφωνία αυτή.
Η συμφωνία αυτή θα συνεπάγεται και ρυθμίσεις που θα αφορούν το πρωτογενές ή το δευτερογενές δίκαιο αλλά ο τελικός σκοπός είναι να υπάρξει σε κάποια φάση και τροποποίηση της Συνθήκης. Αλλά αυτό δεν ήταν εφικτό όπως ξέρετε, επειδή το Ηνωμένο Βασίλειο δε συμφώνησε στην τροποποίηση της Συνθήκης σ’ αυτή τη φάση.
Ίσως είπα και περισσότερα απ’ ότι χρειάζονταν, αλλά επειδή όλες αυτές οι αποφάσεις είναι σχετικά πρόσφατες, ίσως ήταν χρήσιμο.
Σ. ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ («ΤΟ ΒΗΜΑ»): Κύριε Πρόεδρε όλοι έχουμε μια πικρή εμπειρία, πιστεύω κι εσείς, ότι στις διάφορες συμφωνίες οι οποίες συνάπτονται στις Βρυξέλες, υπάρχει στην αρχή μία τουλάχιστον επιφανειακή αισιοδοξία και την τρίτη ή τη δεύτερη εβδομάδα τα πράγματα ανατρέπονται.
Κάνω το τολμηρό ερώτημα: Αισιοδοξείτε ότι θα κρατηθούν αυτές οι διαδικασίες που μας είπατε, κι άλλες που δε μας είπατε, σταθερές για να οικοδομήσουμε τη λύση της κρίσης; Και τι κλίμα υπάρχει μέσα; Όχι μόνο το δικό σας, αλλά και γενικότερα;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Όπως σας είπα και στην αρχή, οι αποφάσεις που λήφθηκαν αποτελούν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης της κρίσης, καθώς επίσης βήματα που αφορούν το να αποφευχθούν οι επαναλήψεις τέτοιων φαινομένων στο μέλλον.
Αλλά ακόμα και η δέσμη των μέτρων που αφορά το μέλλον, πρέπει να έχει -και πιστεύω ότι θα έχει- θετικές επιπτώσεις στις αγορές σήμερα, διότι διασφαλίζει ότι ειδικότερα οι χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα κρίσης χρέους σήμερα, ως αποτέλεσμα πολιτικών που ασκήθηκαν στο παρελθόν, στο μέλλον εφόσον υλοποιηθούν αυτές οι ρυθμίσεις και ακολουθηθούν οι σωστές πολιτικές, δεν θα έχουν την ίδια τύχη που έχουν τώρα.
Εδώ κι ενάμισι χρόνο το Συμβούλιο έχει λάβει μέτρα τα οποία ήταν ιδιαίτερα σημαντικά και θα έλεγα δύσκολο να διανοηθεί κανείς πριν ληφθούν ότι θα ελαμβάνοντο, τα οποία συνεπάγοντο πάρα πολύ μεγάλες θεσμικές αλλαγές, καθώς επίσης αποφάσεις που αφορούν στήριξη συγκεκριμένων κρατών και τη δημιουργία μηχανισμών που όχι μόνον στηρίζουν, αλλά μπορούν και να παρέμβουν στις αγορές.
Ωστόσο, η κρίση πράγματι αποδείχθηκε πιο πολύπλοκη και μεγαλύτερη στην έντασή της από ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί και γι΄ αυτό έχουμε παρατηρήσει, κι είναι γεγονός που προκύπτει από το αποτέλεσμα, ότι η κρίση χαρακτηρίστηκε και από εμβάθυνση και άγγιξε μεγαλύτερες χώρες.
Πιστεύω ότι τα μέτρα αυτά θα συντελέσουν προς τη σωστή κατεύθυνση για να περιοριστούν οι επιπτώσεις της κρίσης αυτής. Αλλά πρέπει να τα δούμε ως ένα στοιχείο μίας εξελισσόμενης διαδικασίας, η οποία απαιτεί σημαντικές και δύσκολες από πολιτικής πλευράς αποφάσεις.
Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να επισημάνω ότι τα μέτρα τα οποία έλαβε εχθές η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ιδιαίτερα σημαντικά και θα συντελέσουν στον περιορισμό των επιπτώσεων των εντάσεων στις αγορές κρατικών ομολόγων πάνω στο τραπεζικό σύστημα, πάνω στην πιστωτική επέκταση κι επομένως και στην πραγματική οικονομία.
Επομένως μαζί με τις αποφάσεις του Συμβουλίου, πρέπει κανένας να συνεκτιμήσει και τις θετικές επιδράσεις από τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία όπως είπε και ο Πρόεδρός της θα λάβει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητος στην Ευρωζώνη.
Χ. ΚΟΥΤΡΑΣ («ΣΚΑΪ»): Κύριε Πρωθυπουργέ ήθελα να σας ρωτήσω πόσο ασφυκτικό είναι αυτό το πλαίσιο το οποίο περιγράφετε για τη χώρα μας, αν θα καταφέρει η χώρα μας να ανταποκριθεί σε αυτούς τους κανόνες και να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Και γενικά θέτω ένα ερώτημα επειδή σε δύο μέρες κλείνετε κι ένα μήνα στην πρωθυπουργία, πόσο ικανοποιημένος είστε από τη λειτουργία της Κυβέρνησης;
Και μια διευκρίνιση επειδή το αναφέρατε στην εισαγωγή σας, όταν λέτε ότι ο δημοσιονομικός κανόνας θα εισαχθεί σε συνταγματικό επίπεδο, εννοείτε ότι άμεσα θα μπει στο Σύνταγμα;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Ή σε ισοδύναμο επίπεδο, δεν είναι αναγκαίο. Κοιτάξτε, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει ένα οικονομικό πρόγραμμα και θα έχει ένα νέο οικονομικό πρόγραμμα μετά την οριστικοποίησή του, κατά τον επόμενο μήνα, το οποίο θα ισχύει για τρία χρόνια.
Τα μέτρα που συζητάμε, θα αφορούν τη χώρα μας όταν φθάσει πλέον στο επίπεδο του μηδενισμού των ελλειμμάτων και αφορούν, όπως είπα, ένα μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα. Αποτέλεσμα του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής είναι ακριβώς η σταδιακή μείωση, η εξάλειψη των ελλειμμάτων και η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία σε συνδυασμό με το PSI, θα έχουν ως αποτέλεσμα την αντιστροφή της αυξητικής τάσης του χρέους και τη μείωσή της.
Όταν ολοκληρώσουμε αυτό το πρόγραμμα, εφόσον όλα εξελιχθούν ικανοποιητικά, η Ελλάδα θα είναι σε θέση και όχι μόνο θα είναι σε θέση, αλλά και θα πρέπει να ασκεί μία δημοσιονομική πολιτική σύμφωνα με τους νέους κανόνες και τους νέους μηχανισμούς που έχουν υιοθετηθεί.
Και πιστεύω ότι η εμπειρία της χώρας τα τελευταία χρόνια και θα έλεγα την τελευταία δεκαετία αλλά ειδικότερα κατά τα τελευταία δύο χρόνια της κρίσης, υπογραμμίζει τη σημασία της διασφάλισης δημοσιονομικής πειθαρχίας, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθεί η επανάληψη των φαινομένων τα οποία έχουν φέρει την οικονομία γενικότερα και την πραγματική οικονομία σε πολύ δυσχερή θέση.
Λοιπόν, η απάντηση στο πρώτο ερώτημά σας είναι ότι ναι, εφόσον ολοκληρώσουμε πρώτα το οικονομικό μας πρόγραμμα με επιτυχία θα είναι και δυνατή και επιθυμητή η άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής, σύμφωνα με τους νέους κανόνες.
Η νέα κυβέρνηση είναι νέα, όπως είπατε έχει διάρκεια ενός μηνός. Νομίζω ότι μέσα σε αυτό το μήνα επιτεύχθηκαν πολύ σημαντικά πράγματα και, ειδικότερα, και με τη στήριξη των κομμάτων που υποστηρίζουν την κυβέρνηση την εξασφάλιση της 6ης δόσης χρηματοδότησης από τους ευρωπαίους εταίρους και το ΔΝΤ.
Όπως ξέρετε πριν λίγες ημέρες ο προϋπολογισμός που ετοίμασε το Υπουργείο Οικονομικών και ο κ. Υπουργός ψηφίστηκε στη Βουλή με μεγάλη πλειοψηφία και όπως συζητήσαμε στη Βουλή ο προϋπολογισμός αυτός προσδιορίζει σε πάρα πολύ σημαντικό βαθμό τις κατευθύνσεις της πολιτικής που θα ασκηθούν σε αυτό το χρόνο και τον επόμενο χρόνο και πράγματι εφόσον υλοποιηθεί, και πιστεύω ότι μπορεί να υλοποιηθεί, είπα ότι είναι φιλόδοξοι οι στόχοι, αλλά εφικτοί, ότι θα αλλάξει ουσιαστικά τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας και σταδιακά θα θέσει τις βάσεις για μια ανάκαμψη στο επόμενο έτος.
Παράλληλα η κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει τις άλλες ρυθμίσεις και τα άλλα μέτρα τα οποία είναι στο πρόγραμμά της και πιστεύω ότι γενικότερα έως τώρα η λειτουργία της είναι αποτελεσματική.
M. CARUSO-CABRERA (CNBC): How do you feel about the fact that Greece is the only country named within this statement put out today? And it’s because they deeply regret that private bondholders were forced to take a haircut when it comes to Greek debt.
And can you put on your central banker hat and your economist hat? Italian yields are certainly wider today, the spreads are wider. So are Spanish spreads. The bond market seems to be yawning at this agreement today. Do you think it’s enough?
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Well, I think we have to accept, because it reflects the facts, that the Greek debt situation was a unique and exceptional case.
So the size of the debt relative to GDP, the magnitude of fiscal imbalances which implied that the debt-to-GDP ratio would continue to increase in the future, despite the implementation of a very tough adjustment programme, required the participation of the private sector in the financing of the Greek debt, through the procedure that has been decided at the last euro area summit, in order to ensure the long-term sustainability of the debt.
Now, other countries are facing fiscal problems, but the magnitude is not as large as it is in the case of Greece.
So it is true. What was said there, I think, as I said, reflects the facts. By eliminating the provisions of the PSI from the ESM mechanism, the prospect of employing the same procedure for a country that faces in the future, after the establishment of the ESM, is eliminated. And I expect that, other things equal, this will have a comforting effect on the markets.
As you very well know, when this provision was introduced in the ESM mechanism a year ago, the immediate reaction of the market was rather negative.
Now, markets are influenced by many factors. And while always there is a tendency to associate developments in a given day or week with a particular decision or a particular event, I think it is important to try to reflect on what is the totality of actors that can have an influence on the market. I would not automatically conclude, although there may be a tendency to do so, that the performance of the markets yesterday and today reflects an unfavourable assessment of the decisions that were taken by the Council.
C. PARIS (DOW JONES, THE WALL STREET JOURNAL): Prime Minister, can I ask you if you can elaborate a little bit on the up to 200 billion loans? If you could elaborate, if you don’t mind, for a bit on the decision for up to 200 billion loans to the IMF?
Where will these loans come from? Is it going to be from central banks? Would these loans go in a special purpose vehicle? Because I understand that if they go to the general accounts of the IMF – from countries, right? – this is not so simple to be done. There are countries like the United States, for instance, that would react to something like this, the US Congress would certainly react to something like this, because it upsets the balancing, the weighting – right? – of each country into the Fund.
So who will lend to the IMF?
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: The governments.
C. PARIS: The governments?
Λ.ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: The governments will lend to the IMF on the basis of bilateral loans and the lending that will take place will not involve the creation of SDRs. It will simply increase the resources of the IMF. And then I think the technicalities will have to be elaborated further. I cannot comment on other features, on how exactly these loans will be employed to strengthen the resources of the IMF that can be used in order to support countries that may need financial support.
The exact amount, by the way, as the decision said, is going to be reaffirmed over the next ten days.
C. PARIS: You do not expect any problems from this rebalancing of the weighting of the contributions from each country at the IMF? You do not see any reactions from countries like the United States?
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: What is exactly your question? Are you talking about changing quotas or things like that? Quotas will not be changed.
Β. ΝΕΔΟΣ («ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»): Ήθελα να ρωτήσω κατ’ αρχήν ως προς το 0,5% το όριο του ετήσιου ελλείμματος, αν για την περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει κάποια ειδική πρόνοια με την έννοια ότι εμείς πληρώνουμε αρκετά χρήματα στα τοκοχρεολύσια.
Και μια δεύτερη ερώτηση που θέλω να κάνω, αν η αναφορά αυτή της Ελλάδας ως κατ’ εξαίρεση συμμετέχουσα στο PSI σας προβληματίζει για το μέλλον. Αν θα έχει καλή πορεία τελικά το PSI. Ευχαριστώ.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Το πρώτο ερώτημά σας είναι αν στο ύψος του διαρθρωτικού ελλείμματος το οποίο θεωρείται συνεπές με έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό εάν περιλαμβάνονται και οι δαπάνες για τόκους, η απάντηση είναι ναι, γιατί δεν είναι το πρωτογενές έλλειμμα, είναι το διαρθρωτικό. Δηλαδή γίνεται διόρθωση για την επίδραση του οικονομικού κύκλου, αλλά περιλαμβάνει τις συνολικές δαπάνες.
ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Αλλά για μας ισχύει το πρόγραμμα προσαρμογής τώρα, για μας ισχύουν οι στόχοι του προγράμματος προσαρμογής.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Ναι, το είπα και πριν στην απάντηση που έδωσα σε έναν άλλο συνάδελφο, ότι οι ρυθμίσεις αυτές, οι κανόνες αυτοί δεν αφορούν τη χώρα μας για τα επόμενα τρία χρόνια. Όπως είπε ο Υπουργός η δημοσιονομική πολιτική ασκείται με βάση το πρόγραμμα προσαρμογής το ισχύον για τώρα και το νέο για τα επόμενα έτη.
Το δεύτερο ήταν η αναφορά στην Ελλάδα ως μία ειδική και εξαίρετη περίπτωση, εάν δυσχεραίνει; Δεν πιστεύω ότι θα έχει κάποια επίπτωση η απόφαση αυτή, όχι αρνητική πάντως θα έλεγα.
ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Όπως είπε ο κ. Πρωθυπουργός, πιστεύω ότι το γεγονός ότι αποσαφηνίζεται στην απόφαση πως το ελληνικό PSI είναι μία μοναδική και εξαιρετική περίπτωση, που δε θα επαναληφθεί και δε θα γενικευθεί, εκτιμούμε ότι θα βοηθήσει στις διαβουλεύσεις που κάνουμε με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να εφαρμοστεί πλήρως η απόφαση της 26ης Οκτωβρίου.
Και αν θέλετε, το βασικό στοιχείο των χθεσινών και των σημερινών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, είναι ότι επιβεβαιώνονται απολύτως οι κρίσιμες για μας αποφάσεις της 26ης και 27ης Οκτωβρίου.
Κι επειδή πρόκειται την επόμενη εβδομάδα να γίνουν δύο πολύ σημαντικές διαδικασίες στην Αθήνα, η έναρξη της διαπραγμάτευσης με την τρόικα για το νέο πρόγραμμα και τη νέα δανειακή σύμβαση και η διαβούλευση με τους εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα για την εξειδίκευση και την ολοκλήρωση του PSI, η εντύπωση που έχουμε και ο Πρωθυπουργός και εγώ, είναι ότι το σχετικό χωρίο της σημερινής απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα βοηθήσει γιατί θα κάνει τον ιδιωτικό τομέα να νοιώσει πιο ασφαλής και να μετάσχει με μεγαλύτερη ευκολία και δημιουργικότητα στη διαπραγμάτευση για το ελληνικό PSI.
Με την ευκαιρία, αν μου επιτρέπετε κ. Πρόεδρε, να αποσαφηνίσω ότι όπως έχω πει στη Βουλή -είναι η ερώτηση του κ. Κούτρα- σε συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα να βάλουμε τώρα αμέσως τον δημοσιονομικό κανόνα στο Σύνταγμα, γιατί αναθεώρηση του Συντάγματος μπορούμε να κάνουμε από το 2013 και μετά. Μπορούμε όμως να υπερψηφίσουμε αμέσως στη Βουλή με βάση το άρθρο 28 του Συντάγματος μία διεθνή συνθήκη η οποία θα προβλέπει τον δημοσιονομικό κανόνα.
Κι εφόσον αυτός ο δημοσιονομικός κανόνας θα είναι πλέον κανόνας του Διεθνούς Δικαίου και θα περιλαμβάνεται σε σύμβαση η οποία έχει υπερψηφιστεί με πλειοψηφία τουλάχιστον τριών πέμπτων, αυτός ο κανόνας θα έχει αποκτήσει υπερνομοθετική ισχύ, όχι ισχύ συνταγματική αλλά ισχύ ανώτερη οποιουδήποτε συνηθισμένου νόμου κι έτσι θα έχουμε εκπληρώσει αυτό που ζητάει η απόφαση και το οποίο είναι πολύ ευεργετικό και για μας, γιατί δε θα υποθηκεύουμε το μέλλον των επόμενων γενεών σε υπερβολικά ελλείμματα και κυρίως σε ένα υπερβολικό δημόσιο χρέος.
Β. ΝΕΔΟΣ: Δηλαδή θα είναι μεταβατικό αυτό;
ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Ναι, θα είναι μεταβατικό ώσπου να το τοποθετήσουμε στο Σύνταγμα βεβαίως.
Ι. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ (MEGA) : Κύριε Πρόεδρε ήθελα να σας ρωτήσω, για το PSI από ότι καταλαβαίνω μας είπατε ότι δε θα είναι αρνητική η επίπτωση στην Ελλάδα. Εάν δεν καλυφθεί αυτό το ποσό, από πού θα βρεθούν αυτά τα χρήματα, υπάρχουν κι άλλα μέτρα;
Κι ένα δεύτερο, αναφερθήκατε στον προϋπολογισμό, ότι ο νέος προϋπολογισμός ψηφίστηκε, εάν με την υστέρηση που υπάρχει, ο κ. Βενιζέλος έχει πει στη Βουλή πολλές φορές ότι για το 2012 δε χρειάζονται νέα μέτρα, αν χρειαστούν καινούρια μέτρα για την υστέρηση που υπάρχει ή για το 2013 ποιος θα τα ψηφίσει αυτά τα νέα μέτρα η δική σας Κυβέρνηση ή η επόμενη Κυβέρνηση;
Και αν μου επιτρέπετε ήθελα και μια ερώτηση στον κ. Βενιζέλο. Μας είπε νωρίτερα ότι την άλλη εβδομάδα θα έχουμε…
Π. ΚΑΨΗΣ: Μην κάνουμε συνέχεια ερωτήσεις. Να αφήσουμε τον Πρωθυπουργό να απαντήσει.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Η προσπάθεια είναι να μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο PSI, αυτός είναι ο σκοπός και δε θεωρώ σκόπιμο να υποθέσω το τι θα γίνει αν υπάρχει κάποια μικρή απόκλιση από την επιδίωξη αυτή. Και πιστεύω ότι οι οιωνοί είναι καλοί, δε νομίζω ότι υπάρχει μεγάλος λόγος ανησυχίας, αλλά είναι μία διαβούλευση σε εξέλιξη και πιστεύω ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι σκόπιμο να γίνουν περαιτέρω σχολιασμοί.
Όσον αφορά τα μέτρα που ενδέχεται να είναι αναγκαία για το 2013 και 2014, αυτά θα εξειδικευθούν περαιτέρω και σε σημαντικό βαθμό κατά την ολοκλήρωση του δευτέρου προγράμματος, η οποία θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα και θα ολοκληρωθεί στις αρχές του Ιανουαρίου.
Τα μέτρα αυτά, όσα εμπεριέχονται, θα εφαρμοστούν προφανώς, εφόσον μιλάμε για το 2013 και 2014 από τις Κυβερνήσεις τις τότε. Αλλά θα ενσωματωθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό στο πρόγραμμα το οποίο θα ολοκληρωθεί από αυτή την Κυβέρνηση.
Ι. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ: Αν δεν με καταλάβετε να επαναλάβω την ερώτηση.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Όχι, η απάντηση είναι σαφής, μέτρα τα οποία θα ενσωματωθούν στο πρόγραμμα προφανώς θα αποφασιστούν από αυτή την Κυβέρνηση. Αν απαιτηθούν πρόσθετες ρυθμίσεις στο μέλλον, θα αποφασίσουν οι επόμενες Κυβερνήσεις. Δε μιλάω για το 2012, μιλάω για το 2013 και 2014.
Ι. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ: Είπα για τις αποκλίσεις του 2011 για το 2012. Επειδή είπε ο κ. Βενιζέλος ότι καινούρια μέτρα για το 2012 δεν προβλέπονται. Δηλαδή αν υπάρχουν αποκλίσεις αυτά τα μέτρα θα παρθούν τώρα;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Για το 2012 λέτε τώρα ή αν υπάρχουν αποκλίσεις το 2011, εάν θα απαιτηθούν…
Ι .ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Κατ’ αρχήν συμφωνώ με αυτό που έχει πει επανειλημμένα ο κ. Υπουργός και στη Βουλή, ότι εφόσον τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί εφαρμοστούν με αποτελεσματικότητα, δεν θα είναι αναγκαία η λήψη νέων μέτρων. Αλλά βεβαίως η οικονομία λειτουργεί μέσα σε συνθήκες αβεβαιότητος. Ανάλογα με τις εξελίξεις και ανάλογα με ενδεχόμενες αποκλίσεις που μπορεί να σημειωθούν, να παρατηρηθούν στο τρέχον έτος, θα εξεταστεί, εάν χρειαστεί, να γίνουν ορισμένες πρόσθετες ρυθμίσεις. Αλλά το βασικό σενάριο δεν είναι ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο.
ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Εάν μου επιτρέπετε, γιατί αυτό είναι πολύ κρίσιμο, σε σχέση με την εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011, ταμειακά κρίσιμη είναι η περίοδος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου του 2012. Γιατί τα αποτελέσματα που θα έχουμε ταμειακά μέχρι τότε, μπορούμε να τα εγγράψουμε δημοσιονομικά στο 2011. Και θέλουμε να ελπίζουμε ότι με την βοήθεια και την κατανόηση όλων των Ελλήνων που υφίστανται πάρα πολύ μεγάλες θυσίες και πιέζονται φορολογικά κάτω από συνθήκες ύφεσης, ανεργίας και δυσπραγίας της οικονομίας, θα πετύχουμε τους στόχους και έτσι θα εφαρμόσουμε το πρόγραμμα όπως το έχουμε ψηφίσει και αυτό αφορά το 2011 και το 2012.
Όσον αφορά τα επόμενα έτη του Μεσοπροθέσμου Προγράμματος, όπως είπε ο κ. Πρωθυπουργός, αυτά θα εξειδικευθούν μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας για το νέο πρόγραμμα και όπως προβλέπει η 5η Αναθεώρηση του Μνημονίου. Έχουμε περιθώριο έως τον Ιούνιο να κάνουμε την εξειδίκευση αυτή, για το ’13, το ’14 και το ’15.
Αλλά βεβαίως, οι κρίσιμοι αυτοί μήνες, είναι και ζωτικοί για την οικονομία, ο υπόλοιπος Δεκέμβρης, οι 20 μέρες που μας μένουν. Πρέπει η αγορά να δουλέψει και να αποδώσει και το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, πρέπει και οι πολίτες να συμβάλουν και έχουμε, όπως είπα και την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου για να συμπληρώσουμε την εικόνα δημοσιονομικά.
Είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να κάνουμε μια εθνική υπερπροσπάθεια και αυτό είναι το μείζον, αυτή είναι η εθνική στόχευση και η εθνική υπόθεση τώρα.
Χ.ΤΣΑΝΤΙΛΑΣ («ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ»): Οι Έλληνες κ. Πρωθυπουργέ έχουν στηρίξει τις ελπίδες πάνω σας, αυτό το ξέρετε πολύ καλά και ξέρετε και το βάρος του φορτίου που έχετε. Εγώ θέλω να σας κάνω μια ερώτηση. Αυτές οι τεχνικές λεπτομέρειες που συζητούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και με τους ομολόγους σας που τα συζητάτε, είναι διάφορες διαδικασίες οι οποίες γίνονται και δεν τις πολυκαταλαβαίνει ο λαός.
Ο λαός θέλει να μάθει από την δική σας εμπειρία, σε πόσα χρόνια θα βγούνε από αυτή την κρίση περίπου; Εάν μπορείτε να μας κάνετε μια τέτοια πρόβλεψη, δεν θέλουμε να γίνετε μάντης.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Ακριβής απάντηση δεν μπορεί να υπάρξει, επειδή χρησιμοποιείτε και την έννοια της κρίσης. Από την άλλη πλευρά υπάρχει, θα διαμορφωθεί μάλλον, ένα δεύτερο οικονομικό πρόγραμμα, το οποίο όταν ανακοινωθεί θα εμπεριέχει και θα βασίζεται επίσης και σε προβλέψεις και εκτιμήσεις για την εξέλιξη των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών και θα περιλαμβάνει και μέτρα, τόσο καθαρά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής, όσο και μέτρα διαρθρωτικής προσαρμογής, τα οποία αποσκοπούν ακριβώς για να βγει η χώρα από την κρίση.
Κατ’ αρχήν να εξαλείψει τα ελλείμματα, να ελέγξει το χρέος και σταδιακά, είμαι αισιόδοξος ότι αυτό μπορεί να σημειωθεί από το 2013, να υπάρχει μια σταθεροποίηση της πραγματικής οικονομίας που να διαμορφώσει συνθήκες για ανάπτυξη στο μέλλον.
Αλλά η έννοια της «κρίσης» ή των προβλημάτων των οικονομικών που αντιμετωπίζει η χώρα, είναι σύνθετη. Ο σκοπός δεν είναι μόνο να εξαλειφθούν τα ελλείμματα, αλλά μέσα από τα μέτρα τα οποία θα λαμβάνονται στα επόμενα χρόνια είναι, σταδιακά, να επιτευχθεί μια υψηλότερη και βιώσιμη ανάπτυξη και μια μείωση της ανεργίας που όπως γνωρίζετε έχει φθάσει τώρα σε ιδιαίτερα υψηλά και θα έλεγα απαράδεκτα επίπεδα.
Μπορεί να έχει σημειωθεί μια αισθητή βελτίωση της οικονομίας μετά το 2013 και μετά, αλλά η γενικότερη προσπάθεια διασφάλισης δημοσιονομικής σταθερότητος και διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης θα πάρει μεγαλύτερο χρόνο.
Μ.ΑΡΩΝΗ (ANT1): Κύριε Πρωθυπουργέ θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν πιστεύετε ότι η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης με 500 δισ. ευρώ, είναι αρκετή για να καθησυχάσει τις αγορές.
Και μια δεύτερη ερώτηση θέλω να σας κάνω, είπατε ότι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο κ. Ρομπάι και ο κ. Μπαρόζο θα παρουσιάσουν μια έκθεση το Μάρτιο στους Ευρωπαίους ηγέτες, η οποία θα περιλαμβάνει και την έκδοση κοινών ομολόγων. Πόσο κοντά ή πόσο μακριά πιστεύετε ότι βρίσκεται η Ευρωζώνη στην έκδοση ευρωομολόγων μετά την σημερινή συμφωνία των ηγετών της Ευρωζώνης για το λεγόμενο «δημοσιονομικό συμβόλαιο».
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Οι πόροι του EFSF και του ESM, εάν ληφθεί υπόψη η δυνατότητα μόχλευσης και εάν ληφθεί υπόψη η ενίσχυση των πόρων του IMF που συμπληρωματικά θα είναι διαθέσιμα για τη στήριξη χωρών που έχουν ανάγκη, κρίνονται αρκετά επαρκείς.
Ωστόσο, όπως ανέφερε και η απόφαση του Συμβουλίου, το θέμα αυτό πρόκειται να επανεξεταστεί κατά τους επόμενους μήνες. Και οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης έχουν επανειλημμένα τονίσει, αυτή η φράση που επίσης θα χρησιμοποιήσω έχει συμπεριληφθεί στα αποτελέσματα των τελευταίων δυο Συνόδων Κορυφής, ότι θα πράξουν ότι είναι αναγκαίο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση χρέους και γενικότερα προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική και οικονομική σταθερότητα στην Ευρωζώνη.
Επομένως δεν είναι νομίζω σκόπιμο να απομονώσουμε μόνο τα συγκεκριμένα ποσά, τα οποία έχουν αποφασιστεί, αλλά να ληφθεί παράλληλα υπόψη η αποφασιστικότητα και η δέσμευση των κυβερνήσεων να κάνουν ό,τι χρειάζεται. Και αυτό είναι συνδεδεμένο με την απόφαση ότι το θέμα των πόρων θα επανεξεταστεί σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Για τα ομόλογα, κοιτάξτε, αυτό είναι ένα σύνθετο θέμα, σίγουρα η έκδοση ομολόγων αυτής της μορφής μπορεί να συντελέσει -και αναμένεται ότι θα συντελέσει- στον περιορισμό των πιέσεων στις αγορές των ομολόγων των επιμέρους κρατών, ωστόσο υπάρχει η γενικότερη συμφωνία ότι η έκδοση τέτοιων ομολόγων πρέπει να αξιολογηθεί και να αποφασιστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας μεγαλύτερης δημοσιονομικής ολοκλήρωσης.
Και γι’ αυτό και στα αποτελέσματα του Συμβουλίου παρ’ όλο που δεν γίνεται ειδική αναφορά σε έκδοση ευρωομολόγων, το θέμα αυτό όπως σας είπα αναμένεται ότι θα είναι ένα στοιχείο της έκθεσης που θα προετοιμαστεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, θα είναι συνδεδεμένο με άλλες προτάσεις όσον αφορά τη δημοσιονομική σύγκλιση σε ένα μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Μ. ΣΠΙΝΘΟΥΡΑΚΗΣ (ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ): Κύριε Πρόεδρε, αν κατάλαβα καλά σήμερα στο διάλογο που υπήρξε με τη Βρετανία, το συμπέρασμα είναι ότι η υπάρχουσα κοινοτική Συνθήκη, δεν επέτρεψε στους Ευρωπαίους να φτάσουν σε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Οι Βρετανοί επιδιώκουν να προασπίζουν τα δικαιώματα του Λονδίνου να είναι η μεγαλύτερη αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην Ευρώπη και με βάση την ισχύουσα Συνθήκη δεν καταφέρατε να έρθετε σε συμφωνία. Φτιάχνεται δηλαδή σήμερα μια νέα Συνθήκη στην υπάρχουσα Συνθήκη;
Και επίσης αναρωτιέμαι: η κοινοτική μέθοδος τουλάχιστον με τα όσα έχουμε μάθει, είναι υπέρ των μικρών χωρών και η διακυβερνητική μέθοδος συνήθως ευνοεί τις μεγάλες χώρες. Αισθάνεστε ότι υπάρχει ένας κίνδυνος να αρχίσει να διολισθαίνει η Ευρώπη προς διακυβερνητικές μεθόδους συνεργασίας σε βάρος της κοινοτικής;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Κοιτάξτε, η συγκεκριμένη διακυβερνητική συμφωνία η οποία θα γίνει προκειμένου να ενσωματώσει τις αποφάσεις που λήφθηκαν σήμερα, δεν αναμένεται να είναι πολύπλοκη διότι ακριβώς θα ενσωματώσει τις αποφάσεις που ελήφθησαν με βάση περαιτέρω τεχνική επεξεργασία, που θα γίνει από το Eurogroup και άλλες τεχνικές Επιτροπές.
Δεν πρόκειται να έχουμε μία πολύπλοκη διαπραγμάτευση. Οι αποφάσεις λήφθηκαν. Θα πρέπει τώρα να ενσωματωθούν σε ένα κείμενο.
Ένα πλεονέκτημα του συγκεκριμένου τρόπου ενσωμάτωσης των αποφάσεων αυτών είναι ότι προβλέπεται ότι μπορεί να ολοκληρωθεί σε ένα μικρό χρονικό διάστημα περίπου τριών, το πολύ τεσσάρων μηνών. Σε αντίθεση με την ενσωμάτωση των αποφάσεων αυτών μέσα από μια τροποποίηση, μία γενικότερη τροποποίηση της Συνθήκης των 27, η οποία στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσε να ολοκληρωθεί σε ένα χρόνο και βεβαίως χαρακτηρίζεται και από αβεβαιότητες, εφόσον σε ορισμένες χώρες θα μπορούσε να απαιτείτο και δημοψήφισμα για την κύρωση αυτών των αποφάσεων.
Όσον αφορά τη δημιουργία Ευρώπης δυο ταχυτήτων. Υπάρχει η Ευρωπαϊκή Ένωση και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε τη ζώνη του ευρώ, στην οποία ανήκουν τα κράτη, τα οποία έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα. Άλλα κράτη με εξαίρεση δυο, τα οποία έχουν opt – out clauses αναμένεται ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα, όταν επιθυμούν και όταν ικανοποιήσουν τις συνθήκες, θα ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ.
Έχουμε ένα core μέσα στην Ευρώπη που προσδιορίζεται από το ενιαίο νόμισμα. Δεν θα έλεγα ότι αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία Ευρώπη δυο ταχυτήτων, παρά αντανακλά τη μεγάλη πλειοψηφία των χωρών, οι οποίοι αποφάσισαν με βάση τα προβλεπόμενα στη Συνθήκη, να υιοθετήσουν το ενιαίο νόμισμα. Δεν αλλάζει τίποτε ουσιαστικό με τις αποφάσεις που ελήφθησαν από το Συμβούλιο χτες και σήμερα.
Θ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ («REAL NEWS»): Βλέπουμε την απόφαση η οποία αποκλείει το μελλοντικό PSI ή τη μελλοντική αναδιάρθρωση για να το λέμε με το όνομά του, σε ομόλογα άλλων κρατών. Όμως πιο πάνω υπάρχει η πρόβλεψη ότι η Συνθήκη του ESM του μόνιμου EFSF θα έχει μέσα τις πρακτικές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Σε συνθήκες ύφεσης, ανεργίας, σε αυτή την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη, είναι πολύ εύκολο προφανώς να παρασυρθεί μια οικονομία και από το insolvency να πάει στη μη βιώσιμη πια εξυπηρέτηση χρέους. Εκεί, τι θα γίνει; Θα πάμε σε λύση τύπου ΔΝΤ; Δηλαδή αναδιαρθρώσεις κανονικά; Αποκλείεται αυτό; Είναι μέσα; Το έχουμε σκεφτεί;
Αν αύριο για παράδειγμα αλλάξει η Κυβέρνηση στη Γερμανία και οι Σοσιαλιστές έχουν στο πρόγραμμά τους ότι πρώτα θα πάμε σε μαζικές αναδιαρθρώσεις και μετά σε ευρωομόλογα, πόσο σίγουρος μπορεί να είναι κάποιος στις αγορές σήμερα και θα πάει να επενδύσει σε ένα ευρωπαϊκό χαρτί σε ένα κεντροευρωπαϊκό χαρτί, τη στιγμή που δεν ξέρει τι θα γίνει στην πραγματικότητα;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Κοιτάξτε, οι αποφάσεις που ελήφθησαν από τη Σύνοδο Κορυφής και οι οποίες θα ενσωματωθούν σε μια διακυβερνητική συμφωνία, δεν προβλέπεται ότι θα αλλάξουν ανάλογα με την αλλαγή των Κυβερνήσεων, γιατί αυτό υπαινίσσεστε στο τέλος, ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις.
Κυβερνήσεις αλλάζουν, αλλά οι συμφωνίες αυτής της μορφής ή αργότερα όταν ενσωματωθούν αυτές οι αποφάσεις και μέσα στη Συνθήκη, δεν αλλάζουν από μέρα σε μέρα και επιπλέον πιστεύω ότι υπάρχει η γενικότερη σύγκλιση απόψεων όσον αφορά τα θέματα τα οποία περιλαμβάνονται στις αποφάσεις αυτές ειδικότερα στη Γερμανία.
Μπορεί να υπάρχουν διαφορές, όσον αφορά τις κατευθύνσεις ή τα μέσα άσκησης πολιτικής, αλλά η διασφάλιση δημοσιονομικής πειθαρχίας σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στην Ευρωζώνη πιστεύω είναι μια επιδίωξη η οποία είναι γενικά αποδεκτή και μέσα στη Γερμανία αλλά και γενικότερα στις χώρες που συμφώνησαν στο να υιοθετήσουν αυτή την συμφωνία.
Μπορώ να προσθέσω, ότι οι χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα ενδεχομένως να χρειαστούν μια στήριξη από τους μηχανισμούς στο μέλλον σε μια περίοδο που η οικονομική δραστηριότητα είναι υποτονική και η ανεργία αυξάνεται, αυτό είναι γεγονός.
Αλλά αυτό δεν αναιρεί, δεν αλλάζει την πραγματικότητα, ότι τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την υιοθέτηση της κατάλληλης πολιτικής προσαρμογής.
Α. ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗΣ («Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»): Κύριε Πρωθυπουργέ, θα ήθελα να σας ρωτήσω σε αυτή τη διαδικασία, η Ευρωζώνη να μεταμορφωθεί σε μια πραγματική οικονομική Ένωση, πιστεύετε ότι είναι αναγκαίο να υπάρξει σημαντική μεταφορά εξουσιών και αρμοδιοτήτων από τα εθνικά κράτη – μέλη προς κεντρικό επίπεδο; Αυτό είναι η πρώτη ερώτηση.
Και η δεύτερη, στην προηγούμενη επίσκεψή σας στις Βρυξέλλες πριν από περίπου ένα μήνα, είχατε αναφέρει ότι σκοπεύετε να αναλάβετε πρωτοβουλίες προκειμένου να ενισχύσετε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, την ανάπτυξη και να αντιμετωπίσετε την ανεργία. Έκτοτε δυστυχώς δεν ακούσαμε κάτι πιο συγκεκριμένο από αυτό, αν μπορείτε να μας διαφωτίσετε.
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Ως προς το πρώτο ερώτημα, εξ ορισμού θα υπάρξει μια μεταφορά αρμοδιοτήτων από το εθνικό επίπεδο στο ευρωπαϊκό επίπεδο και σε κάποιο βαθμό εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας. Eίναι γεγονός και το ξέρετε αυτό, ότι όσον αφορά την νομισματική πολιτική έχει υπάρξει πλήρης μεταφορά των αρμοδιοτήτων, ή εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής από το εθνικό επίπεδο σε ευρωπαϊκό, εφόσον έχουμε ένα ενιαίο νόμισμα και μια ενιαία νομισματική πολιτική.
Η προσπάθεια που γίνεται αυτή τη στιγμή, να χρησιμοποιήσω τον όρο, να ενισχυθεί ο οικονομικός πυλώνας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, αποσκοπεί στο να αντιμετωπιστεί η ασυμμετρία που χαρακτήριζε την αρχιτεκτονική της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης έως τώρα. Aσυμμετρία, που περιγράφεται από το γεγονός ότι υπάρχει μια ενιαία νομισματική πολιτική, ενώ η ευθύνη και οι αρμοδιότητες για την χάραξη και την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής, ήταν έως τώρα απόλυτη σχεδόν ευθύνη των εθνικών Kυβερνήσεων, που όμως έπρεπε να χαράσσουν και να ασκούν αυτή την πολιτική στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητος και Ανάπτυξης.
Η ενίσχυση του οικονομικού πυλώνα, ο μεγαλύτερος συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών, συνεπάγεται ακριβώς εκχώρηση κυριαρχίας σε ένα βαθμό, ο οποίος θα προσδιοριστεί σταδιακά. Mε τις σημερινές αποφάσεις, αυτό γίνεται με την υιοθέτηση ορισμένων κανόνων, δηλαδή ο συντονισμός της δημοσιονομικής πολιτικής επιτυγχάνεται μέσα από την υιοθέτηση κανόνων που θα εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες και από τον ενισχυμένο ρόλο που θα έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών στην παρακολούθηση και την αξιολόγηση της δημοσιονομικής πολιτικής που ασκείται, στην επιβολή κυρώσεων και σε άλλες σχετικές ρυθμίσεις.
Βλέπουμε ότι το «κέντρο» αν θέλετε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αναλαμβάνει ένα μεγαλύτερο ρόλο όσον αφορά την παρακολούθηση, άσκηση και εφαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα και είναι πιθανόν ότι ένας μεγαλύτερος βαθμός δημοσιονομικής και οικονομικής σύγκλισης, θα είναι σκόπιμος και θα πραγματοποιηθεί.
Στο δεύτερο ερώτημα, κινούμαστε κατ’ αρχήν στο πλαίσιο των μέτρων και αναπτυξιακών μέτρων τα οποία περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα και ορισμένα είναι επίσης ενταγμένα στον Προϋπολογισμό. Άλλες πρωτοβουλίες θα ανακοινωθούν όταν έρθει η ώρα τους.
Γ. ΠΙΤΤΑΡΑΣ («ALPHA»): Επειδή είπατε και στην αρχή, εκφράσατε την ευχή οι αγορές να ηρεμήσουν πλέον και μετά από αυτές τις αποφάσεις, θέλω να μας πείτε εάν έγινε κάποιου είδους συζήτηση κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου για το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας των οίκων αξιολόγησης. Γιατί εσείς ήρθατε εδώ και οι συνάδελφοί σας, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες, με τους οίκους να απειλούν ότι θα υποβαθμίσουν ολόκληρη την Ευρωζώνη και έχουν δείξει ότι μπορούν να ακυρώνουν τις όποιες αποφάσεις σας. Αυτή η συμφωνία είναι ουσιαστικά και η γραμμή άμυνας;
Και επίσης με βάση όλα όσα έγιναν εδώ και με τον σχεδιασμό που έχετε και με το PSI και με όλες τις άλλες διαδικασίες που μας είπε και ο κ. Αντιπρόεδρος, οι εκλογές θα γίνουν στον προβλεπόμενο χρόνο, ή θα πάνε πίσω;
Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Η πρώτη ερώτηση ήταν εάν οι αποφάσεις που ελήφθησαν και το πακέτο μέτρων αποτελούν ένα στοιχείο αμυντικής πολιτικής. Επαναλαμβάνω: το ένα σκέλος αφορά τη δημοσιονομική πολιτική σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, που όμως αναμένεται ότι θα έχει θετικές επιπτώσεις πάνω στις αγορές και στο παρόν.
Αποτελεί ένα ουσιαστικό στοιχείο της γενικότερης στρατηγικής για την ενίσχυση του οικονομικού πυλώνα της Νομισματικής Ένωσης και το καλύτερο συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών. Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυτό ότι είναι μια κίνηση άμυνας. Είναι μια κίνηση, η οποία βεβαίως γίνεται αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή και στο βαθμό που γίνεται για να αντιμετωπιστεί και η κρίση, αλλά είναι απαραίτητη, προκειμένου να επιτύχουμε μια πιο συμμετρική και αποτελεσματική λειτουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.
Όσον αφορά τα μέτρα τα οποία αποφασίστηκαν για την βελτίωση της αποτελεσματικότητος των μηχανισμών και την αύξηση των πόρων, οι αποφάσεις αυτές ελήφθησαν προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις, οι οποίες ως γνωστόν έχουν ενταθεί τον τελευταίο καιρό.
Επανέρχομαι σε αυτό που είπα πριν. Εάν απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα και πρόσθετες παρεμβάσεις, οι Κυβερνήσεις είναι αποφασισμένες και δεσμευμένες να κάνουν ό,τι είναι αναγκαίο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κρίση.
Όσον αφορά τον χρόνο των εκλογών, όπως νομίζω έχω πει και στο παρελθόν, οι εκλογές θα γίνουν όταν η Κυβέρνηση ολοκληρώσει το έργο το οποίο της έχει ανατεθεί, το οποίο, όπως ξέρετε, το κύριο έργο της είναι να εφαρμόσει τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης του Οκτωβρίου και στις αποφάσεις αυτές περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση του PSI, η ολοκλήρωση του 2ου Οικονομικού Προγράμματος και η εφαρμογή των μέτρων, τόσο των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής όσο και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απορρέουν από το ισχύον πρόγραμμα και από το επόμενο πρόγραμμα όταν αρχίσει να υλοποιείται.
Ι. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ («MEGA»): Εγώ θα ήθελα να σας ρωτήσω, την επόμενη εβδομάδα έρχεται η Τρόικα, εσείς έχετε θέσει ένα θέμα για το πώς θα κλείσει ο Προϋπολογισμός του ’11 και για τα πρόσθετα μέτρα. Και θέλω να σας ρωτήσω, σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε ότι το κλίμα για την ανάπτυξη και την ύφεση επιδεινώνεται. Και έχετε υποσχεθεί ότι το ’12 θα είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα. Πώς στοιχειοθετείται αυτό;
Και ένα δεύτερο που θέλω να σας ρωτήσω, την άλλη εβδομάδα θα συναντηθείτε με την Τρόικα, ή θα μπλέξετε με τα εσωκομματικά σας εκεί στο ΠΑΣΟΚ;
ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Να ξεκαθαρίσω ,κατ’ αρχάς, το δεύτερο ζήτημα που θέσατε, για να απαντήσω με μεγαλύτερη άνεση στο πρώτο. Όπως αντιληφθήκατε από αυτά που είπε και ο Πρωθυπουργός, από αυτά που είπα και εγώ, δίνουμε μια μάχη. Δίνουμε μια μάχη, να μείνει όρθια η χώρα μέσα σε πάρα πολύ δύσκολες ευρωπαϊκές και διεθνείς συνθήκες. Είδατε τι έγινε εδώ αυτές τις δυο μέρες και βλέπετε τι έχουμε να κάνουμε μπροστά μας την επόμενη εβδομάδα στην Αθήνα.
Είναι όλα τα θέματα ανοιχτά και είναι όλα τα θέματα σε πάρα πολύ κρίσιμη φάση, όχι για τους επόμενους μήνες, αλλά για τα επόμενα χρόνια.
Άρα λοιπόν, υπ’ αυτές τις συνθήκες, προσωπικά θα μου επιτρέψετε να πω ότι ντρέπομαι να μετάσχω σε οποιαδήποτε άλλη συζήτηση, η οποία στρέφει το ενδιαφέρον σε θέματα που μπορεί να έχουν το δικό τους ενδιαφέρον κάποια στιγμή, αλλά είναι ασύγκριτα μικρότερης σημασίας, σε σχέση με το να επιβιώσουμε ως χώρα και να αποκτήσουμε έναν εθνικό στόχο.
Εγώ έχω μια υποχρέωση: Ως Υπουργός Οικονομικών να κάνω την δουλειά μου για τον τόπο μου. Γιατί μην αμφιβάλλετε, είμαι παρών, αλλά είμαι παρών για τις ανάγκες του τόπου, να στηρίζω την Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό προσωπικά και αυτή είναι η προτεραιότητά μου και η υποχρέωσή μου και η κορυφαία υποχρέωση: να λέω την αλήθεια στον ελληνικό λαό όσο δυσάρεστη και αν είναι αυτή, γιατί μέσα από την αλήθεια θα βρούμε την εθνική μας στρατηγική.
Άρα, δεν πρόκειται να ασχοληθώ με τίποτα άλλο και προσωπικά θέλω να ζητήσω συγνώμη εάν απασχολούμε την κοινή γνώμη και τον ελληνικό λαό με άλλα θέματα που είναι πολύ μικρότερα από αυτά που πρέπει να έχουμε ως εθνική προτεραιότητα.
Τώρα, όλα τα θέματα της επόμενης εβδομάδας, η διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα, η διαβούλευση για το PSI, η προώθηση της εφαρμογής του ισχύοντος προγράμματος -γιατί θα κριθούμε επί τη βάσει αυτού- αφορά την πραγματική οικονομία, αφορά τον ελληνικό λαό, αφορά τις θυσίες του κάθε Έλληνα πολίτη. Έχουμε και ο Πρωθυπουργός και εγώ πλήρη συνείδηση του τι περνάει κάθε νοικοκυριό, κάθε επιχείρηση, κάθε Έλληνας και κάθε Ελληνίδα, κάνω μια έκκληση ειλικρινά από εδώ από τις Βρυξέλες, να συνειδητοποιήσουμε ότι χρειαζόμαστε ενότητα, συστράτευση, να κάνουμε υπομονή να σφίξουμε τα δόντια, για να περάσουμε αυτό τον τεράστιο κάβο και να είναι το εθνικό σκάφος ασφαλές, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε υπό πολύ καλύτερες συνθήκες.
Θα μας δοθεί η ευκαιρία τις ημέρες που έρχονται στην Αθήνα να πούμε λεπτομέρειες για όλα αυτά τα θέματα.
Π. ΚΑΨΗΣ: Σας ευχαριστώ πολύ.
