Μεγάλος κίνδυνος για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον στους δεματοποιητές στη Μαραθόλακκα Μεσσηνίας
και στα Δίδυμα Αργολίδας
Κλιμάκιο των Οικολόγων Πράσινων Πελοποννήσου αποτελούμενο από τον κ. Λάμπρο Μπούκλη περιφ. σύμβουλο της Οικολογικής Συμπολιτείας του Μοριά και τον κ. Στέφανο Κουνιάδο, μέλος της γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων Πελοποννήσου επισκέφθηκαν τον χώρο δεματοποίησης στην Μαραθόλακκα Μεσσηνίας, ενώ ο κ. Μπούκλης συνοδευόμενος από τοπικούς φορείς επισκέφθηκε τα Δίδυμα Αργολίδας και διαπίστωσαν την δραματική όσο και επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον κατάσταση.
Το πλαστικό περίβλημα των δεμάτων αλλοιώνεται, σκίζεται με το καιρό και τα σκουπίδια απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Πουλιά και άλλα ζώα συγκεντρώνονται και τρέφονται με σκουπίδια, επικίνδυνα υγρά απόβλητα μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια νερά, ενώ οι οσμές είναι ανυπόφορες. Με λίγα λόγια, εκεί όπου συσσωρεύονται καθημερινά και πακετάρονται σύμμεικτα σκουπίδια, έχουμε να κάνουμε απλώς με νέες χωματερές, και τίποτε άλλο.
Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της πολυδιαφημιζόμενης «λύσης» που προτάθηκε από τον πρώην περιφερειάρχη κ. Αγγελόπουλο, ο οποίος είχε το 2009 «αναλάβει» την διαχείριση απορριμμάτων (ως μη όφειλε) με την συναίνεση μάλιστα των τότε δημάρχων (ως μη όφειλαν). Όλα τούτα έγιναν για να κλείσουν τάχα οι χωματερές και να μην πέσουν πρόστιμα!
Οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαμε από τότε διαφωνήσει με κάθε κεντρικά σχεδιαζόμενη λύση που απλώς δημιουργεί «χωματερές νέου τύπου» και καλούσαμε σε ενεργοποίηση των πολιτών για να πορευθούμε από την εποχή των σκουπιδιών προς την εποχή των μηδενικών αποβλήτων στην Πελοπόννησο [1]. Ο κ. Μπούκλης έχει θέσει ερωτήματα στο Περιφερειακό Συμβούλιο για την αμαρτωλή ιστορία των δεματοποιητών χωρίς να έχει λάβει ακόμη απάντηση [2] ενώ έχει κρούσει τον κώδωνα κινδύνου για την ανίχνευση του καρκινογόνου εξασθενούς χρωμίου κοντά στον δεματοποιητή των Διδύμων [3], αναδεικνύοντας μια ακόμα πιθανή παρενέργεια τέτοιων «λύσεων» στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Παρά ταύτα και ο περιφερειάρχης κ. Τατούλης προωθεί ακόμη στους δημάρχους την εγκατάσταση και άλλων δεματοποιητών σε όλη την Πελοπόννησο, οι οποίοι, ενώ ελάχιστα δραστηριοποιούνται για την μείωση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση, εξακολουθούν να περιμένουν λύσεις «άνωθεν».
Οι Οικολόγοι Πράσινοι Πελοποννήσου θεωρούμε ότι οι δεματοποιητές όχι μόνο δεν αποτελούν λύση στο τεράστιο πρόβλημα των σκουπιδιών που αντιμετωπίζουμε στην Πελοπόννησο, αλλά συντηρούν το ενδεχόμενο επιλογής μεθόδων θερμικής επεξεργασίας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Πελοποννήσου. Παρά το γεγονός ότι ο κ. Τατούλης είχε επισημάνει προεκλογικά τον Νοέμβριο του 2010 πως «Η καύση δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στην Ελλάδα (και δεν είναι τυχαίο νομίζω..). Δεν είμαστε ειδικοί στα απορρίμματα, αλλά χρειάζεται να ξεκινήσει από την Πελοπόννησο η εφαρμογή της; Δε νομίζω… Για να είμαι ξεκάθαρος λοιπόν λέω ότι πολιτικά δεν αποτελεί για εμάς την επιλογή μας» [4].
Εντούτοις η προκύρηξη ΣΔΙΤ αναφέρει ότι «η αναθέτουσα αρχή δεν προκρίνει τη χρήση συγκεκριμένης τεχνολογίας επεξεργασίας» [5] προκαλώντας εύλογες ανησυχίες. Τον καλούμε λοιπόν να τοποθετηθεί ανοιχτά ότι δεν αποδέχεται μεθόδους θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας και ότι η θέση που υποστηρίζει είναι η «Διαλογή στην Πηγή».
Διαπιστώνουμε παράλληλα ότι οι επιλογές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από την Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι αντίθετες με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Εθνική μας Νομοθεσία.
Συγκεκριμένα:
1ον Παραβιάζεται εξακολουθητικά μέχρι σήμερα το άρθρο 5 της Οδηγίας 31/1999 με το οποίο τίθενται χρονοδιαγράμματα για τη διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων (το έτος 2010 οφείλαμε να διαχωρίζουμε και να επεξεργαζόμαστε το 50% των οργανικών μας απορριμμάτων με χρόνο αναφοράς το 1990, και το 2016 θα πρέπει να επεξεργαζόμαστε το 75%). Μέχρι σήμερα παραβιάζουμε συστηματικά και εν γνώσει μας τη διάταξη αυτή της Οδηγίας. Δεν έχουμε επεξεργαστεί ούτε ένα γραμμάριο των οργανικών των απορριμμάτων μας για χρήση σε καλλιέργειες.
2ον Παραβιάζεται εξακολουθητικά η Οδηγία 94/62/ΕΚ που τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2004/12/ΕΚ και ο εφαρμοστικός ελληνικός Νόμος 2939/2001 και η τροποποιητική ΚΥΑ 9268/469/2-3-207 όσον αφορά στους ποσοτικούς στόχους για την ανάκτηση των αποβλήτων των συσκευασιών.
3ον. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ γιατί ακόμη δεν έχει ενσωματωθεί στην εσωτερική έννομη τάξη μας.
Eδώ και χρόνια διαπιστώνουμε αδιαφορία, αδιαφάνεια και ασυνέπεια της πολιτείας αλλά και των αρχόντων (τοπικών και περιφερειακών) στην Πελοπόννησο σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων. Αυτή η έλλειψη αξιοπιστίας και η συνεπακόλουθη καχυποψία των τοπικών κοινωνιών θα υπονομεύσει ακόμη και θετικές πρωτοβουλίες επίλυσης του προβλήματος στο άμεσο μέλλον, αν αυτές δεν είναι αποτέλεσμα κοινωνικής διαβούλευσης.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι Πελοποννήσου δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχουν «ισότιμες» διαδικασίες στη διαχείριση των απορριμμάτων. Οποιαδήποτε μορφή Θερμικής Επεξεργασίας (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση κ.λπ.) για ενεργειακή αξιοποίηση στερεών αποβλήτων ΔΕΝ αποτελεί βιώσιμη επιλογή. Θεωρούμε ότι για μια πραγματικά βιώσιμη λύση για τα σκουπίδια στην Πελοπόννησο απαιτείται η ενεργός συμμετοχή των πολιτών, είτε σε αποκεντρωμένες μονάδες σε επίπεδο δήμου, είτε σε εταιρείες λαϊκής βάσης κοινωνικής οικονομίας με τους εξής ιεραρχημένους στόχους:
Διαλογή στην πηγή (ξεκινώντας από τα σπίτια και τις πολυκατοικίες),
Ανακύκλωση, ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση χρήσιμων υλικών
Κομποστοποίηση του οργανικού κλάσματος των σκουπιδιών,
Ταφή του ελάχιστου υπολοίπου σε αποκεντρωμένους ΧΥΤΥ (ένας ανά νομό ή ανά δήμο)
Σε μια τέτοια αποκεντρωμένη προσέγγιση είναι προφανές ότι οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) και οι δεματοποιητές δεν έχουν καμία θέση. Αυτή η προσέγγιση είναι, με διαφορά, η οικονομικότερη, η κοινωνικά δικαιότερη, η φιλικότερη προς το περιβάλλον και ταυτόχρονα η πιο συμβατή με την Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία για τη διαχείριση απορριμμάτων.
και στα Δίδυμα Αργολίδας
Κλιμάκιο των Οικολόγων Πράσινων Πελοποννήσου αποτελούμενο από τον κ. Λάμπρο Μπούκλη περιφ. σύμβουλο της Οικολογικής Συμπολιτείας του Μοριά και τον κ. Στέφανο Κουνιάδο, μέλος της γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων Πελοποννήσου επισκέφθηκαν τον χώρο δεματοποίησης στην Μαραθόλακκα Μεσσηνίας, ενώ ο κ. Μπούκλης συνοδευόμενος από τοπικούς φορείς επισκέφθηκε τα Δίδυμα Αργολίδας και διαπίστωσαν την δραματική όσο και επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον κατάσταση.
Το πλαστικό περίβλημα των δεμάτων αλλοιώνεται, σκίζεται με το καιρό και τα σκουπίδια απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Πουλιά και άλλα ζώα συγκεντρώνονται και τρέφονται με σκουπίδια, επικίνδυνα υγρά απόβλητα μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια νερά, ενώ οι οσμές είναι ανυπόφορες. Με λίγα λόγια, εκεί όπου συσσωρεύονται καθημερινά και πακετάρονται σύμμεικτα σκουπίδια, έχουμε να κάνουμε απλώς με νέες χωματερές, και τίποτε άλλο.
Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της πολυδιαφημιζόμενης «λύσης» που προτάθηκε από τον πρώην περιφερειάρχη κ. Αγγελόπουλο, ο οποίος είχε το 2009 «αναλάβει» την διαχείριση απορριμμάτων (ως μη όφειλε) με την συναίνεση μάλιστα των τότε δημάρχων (ως μη όφειλαν). Όλα τούτα έγιναν για να κλείσουν τάχα οι χωματερές και να μην πέσουν πρόστιμα!
Οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαμε από τότε διαφωνήσει με κάθε κεντρικά σχεδιαζόμενη λύση που απλώς δημιουργεί «χωματερές νέου τύπου» και καλούσαμε σε ενεργοποίηση των πολιτών για να πορευθούμε από την εποχή των σκουπιδιών προς την εποχή των μηδενικών αποβλήτων στην Πελοπόννησο [1]. Ο κ. Μπούκλης έχει θέσει ερωτήματα στο Περιφερειακό Συμβούλιο για την αμαρτωλή ιστορία των δεματοποιητών χωρίς να έχει λάβει ακόμη απάντηση [2] ενώ έχει κρούσει τον κώδωνα κινδύνου για την ανίχνευση του καρκινογόνου εξασθενούς χρωμίου κοντά στον δεματοποιητή των Διδύμων [3], αναδεικνύοντας μια ακόμα πιθανή παρενέργεια τέτοιων «λύσεων» στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Παρά ταύτα και ο περιφερειάρχης κ. Τατούλης προωθεί ακόμη στους δημάρχους την εγκατάσταση και άλλων δεματοποιητών σε όλη την Πελοπόννησο, οι οποίοι, ενώ ελάχιστα δραστηριοποιούνται για την μείωση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση, εξακολουθούν να περιμένουν λύσεις «άνωθεν».
Οι Οικολόγοι Πράσινοι Πελοποννήσου θεωρούμε ότι οι δεματοποιητές όχι μόνο δεν αποτελούν λύση στο τεράστιο πρόβλημα των σκουπιδιών που αντιμετωπίζουμε στην Πελοπόννησο, αλλά συντηρούν το ενδεχόμενο επιλογής μεθόδων θερμικής επεξεργασίας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Πελοποννήσου. Παρά το γεγονός ότι ο κ. Τατούλης είχε επισημάνει προεκλογικά τον Νοέμβριο του 2010 πως «Η καύση δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στην Ελλάδα (και δεν είναι τυχαίο νομίζω..). Δεν είμαστε ειδικοί στα απορρίμματα, αλλά χρειάζεται να ξεκινήσει από την Πελοπόννησο η εφαρμογή της; Δε νομίζω… Για να είμαι ξεκάθαρος λοιπόν λέω ότι πολιτικά δεν αποτελεί για εμάς την επιλογή μας» [4].
Εντούτοις η προκύρηξη ΣΔΙΤ αναφέρει ότι «η αναθέτουσα αρχή δεν προκρίνει τη χρήση συγκεκριμένης τεχνολογίας επεξεργασίας» [5] προκαλώντας εύλογες ανησυχίες. Τον καλούμε λοιπόν να τοποθετηθεί ανοιχτά ότι δεν αποδέχεται μεθόδους θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας και ότι η θέση που υποστηρίζει είναι η «Διαλογή στην Πηγή».
Διαπιστώνουμε παράλληλα ότι οι επιλογές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από την Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι αντίθετες με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Εθνική μας Νομοθεσία.
Συγκεκριμένα:
1ον Παραβιάζεται εξακολουθητικά μέχρι σήμερα το άρθρο 5 της Οδηγίας 31/1999 με το οποίο τίθενται χρονοδιαγράμματα για τη διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων (το έτος 2010 οφείλαμε να διαχωρίζουμε και να επεξεργαζόμαστε το 50% των οργανικών μας απορριμμάτων με χρόνο αναφοράς το 1990, και το 2016 θα πρέπει να επεξεργαζόμαστε το 75%). Μέχρι σήμερα παραβιάζουμε συστηματικά και εν γνώσει μας τη διάταξη αυτή της Οδηγίας. Δεν έχουμε επεξεργαστεί ούτε ένα γραμμάριο των οργανικών των απορριμμάτων μας για χρήση σε καλλιέργειες.
2ον Παραβιάζεται εξακολουθητικά η Οδηγία 94/62/ΕΚ που τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2004/12/ΕΚ και ο εφαρμοστικός ελληνικός Νόμος 2939/2001 και η τροποποιητική ΚΥΑ 9268/469/2-3-207 όσον αφορά στους ποσοτικούς στόχους για την ανάκτηση των αποβλήτων των συσκευασιών.
3ον. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ γιατί ακόμη δεν έχει ενσωματωθεί στην εσωτερική έννομη τάξη μας.
Eδώ και χρόνια διαπιστώνουμε αδιαφορία, αδιαφάνεια και ασυνέπεια της πολιτείας αλλά και των αρχόντων (τοπικών και περιφερειακών) στην Πελοπόννησο σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων. Αυτή η έλλειψη αξιοπιστίας και η συνεπακόλουθη καχυποψία των τοπικών κοινωνιών θα υπονομεύσει ακόμη και θετικές πρωτοβουλίες επίλυσης του προβλήματος στο άμεσο μέλλον, αν αυτές δεν είναι αποτέλεσμα κοινωνικής διαβούλευσης.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι Πελοποννήσου δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχουν «ισότιμες» διαδικασίες στη διαχείριση των απορριμμάτων. Οποιαδήποτε μορφή Θερμικής Επεξεργασίας (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση κ.λπ.) για ενεργειακή αξιοποίηση στερεών αποβλήτων ΔΕΝ αποτελεί βιώσιμη επιλογή. Θεωρούμε ότι για μια πραγματικά βιώσιμη λύση για τα σκουπίδια στην Πελοπόννησο απαιτείται η ενεργός συμμετοχή των πολιτών, είτε σε αποκεντρωμένες μονάδες σε επίπεδο δήμου, είτε σε εταιρείες λαϊκής βάσης κοινωνικής οικονομίας με τους εξής ιεραρχημένους στόχους:
Διαλογή στην πηγή (ξεκινώντας από τα σπίτια και τις πολυκατοικίες),
Ανακύκλωση, ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση χρήσιμων υλικών
Κομποστοποίηση του οργανικού κλάσματος των σκουπιδιών,
Ταφή του ελάχιστου υπολοίπου σε αποκεντρωμένους ΧΥΤΥ (ένας ανά νομό ή ανά δήμο)
Σε μια τέτοια αποκεντρωμένη προσέγγιση είναι προφανές ότι οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) και οι δεματοποιητές δεν έχουν καμία θέση. Αυτή η προσέγγιση είναι, με διαφορά, η οικονομικότερη, η κοινωνικά δικαιότερη, η φιλικότερη προς το περιβάλλον και ταυτόχρονα η πιο συμβατή με την Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία για τη διαχείριση απορριμμάτων.