αποτελούν εργαλεία που ρυθμίζουν και δίνουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα, όμως δεν
πρέπει να αγνοήσουμε ότι πολλές φορές σ’ αυτήν την χώρα καταχραστήκαμε την δημοκρατία.
Πάντα η έννοια του ταξικού και η έννοια του εθνικού είχαν σχέσεις πολιτικά και ιδεολογικά
περίεργες. Οι θεωρητικοί και οι διανοούμενοι κατά την περίοδο της κυριαρχίας του έθνους
– κράτους προέβαιναν σε αναλύσεις για το μέλλον αυτών των σχέσεων μάλλον εύκολα. Ήταν
σίγουροι για την μελλοντική επικράτηση της εργατικής τάξης σε διεθνές επίπεδο. Και εκεί που
θεωρούσαμε ότι θα ενωθούν οι εργαζόμενοι όλων των χωρών σε ένα πρωτόγνωρο νέο σχήμα
δημοκρατίας και σε μια πλατιά λεωφόρο κοινωνικής προόδου και χειραφέτησης του ανθρώπου,
παρατηρούμε να ενώνεται το διεθνές κεφάλαιο αίροντας όλες τις μεταπολεμικές κοινωνικές
κατακτήσεις αλλά και αμφισβητώντας θεμελιώδη δικαιώματα του σύγχρονου εργαζόμενου πολίτη.
Η χώρα μας σήμερα βρίσκεται σε οριακό σημείο και δεν ξέρει πιο δρόμο να ακολουθήσει.
Βιώνει τη νέα εποχή της υψηλής διακινδύνευσης και της παρατεταμένης αβεβαιότητας, χωρίς
το ελληνικό κράτος να έχει στα χέρια του ούτε καν τα παραδοσιακά εργαλεία (π.χ. υποτίμηση
του εθνικού νομίσματος) για τη στοιχειώδη αντιμετώπιση της κρίσης. Και ενώ βρισκόμασταν σε
πορεία εθνικής ευφορίας για τη συμμετοχή μας στο στενό πυρήνα των πιο αναπτυγμένων χωρών,
ξαφνικά βρεθήκαμε σε ένα ξέφωτο μόνοι μας και με τον ορίζοντα γύρω μας βαριά συννεφιασμένο.
Χρήσιμα είναι μέσα από κάποια παραδείγματα να δούμε το περιεχόμενο του ταξικού
στη σχέση του με το εθνικό. Η δράση του … κινήματος «δεν πληρώνω» ήταν μια ταξική
δράση; Βοηθούσε τους εργαζόμενους και βελτίωνε τη θέση τους; Ο ακτιβισμός εκείνων των
κομματικοσυνδικαλιστικών οργανώσεων κατά της προσέγγισης στα λιμάνια των κρουαζιερόπλοιων
ήταν μια ταξική κίνηση; Οι κατ’ έτος εδώ και χρόνια καταλήψεις στα πανεπιστήμια και στα
σχολεία ωφελούν την ελληνική κοινωνία και βλάπτουν τον ταξικό εχθρό και το καπιταλιστικό
σύστημα; Σ’ αυτή τη συγκυρία οι απεργίες διαρκείας λύνουν κανένα πρόβλημα; Η άποψή μου
είναι ότι όλες αυτές οι συμπεριφορές λειτουργούν σε βάρος των εργαζομένων και της χώρας.
Μέσα από το όραμα της εθνικής ανάπλασης ανακύπτουν προφανή ερωτήματα για το
συζητούμενο θέμα. Πώς προσδιορίζεται τι ωφελεί τη χώρα και τι τους εργαζόμενους; Πότε το
ταξικό συμφέρον ταυτίζεται με το εθνικό συμφέρον ή μήπως πάντα το ταξικό συγκρούεται με
το αντίστοιχο εθνικό; Και να πάμε σε επιμέρους ερωτήματα. Αν πληγεί μια μεσαία επιχείρηση,
αν, δηλαδή, κλείσει κάτω από την πίεση που δέχονται σήμερα και οι επιχειρήσεις στην
Ελλάδα, αυτό είναι ταξική νίκη; Και ακόμα, το ελληνικό κράτος με τις τωρινές λειτουργίες της
παγκοσμιοποιημένης οικονομίας δρα πρωτίστως ως σύστημα εξουσίας, ως ταξική δομή ή ως
θεσμός που συμπυκνώνει την έννοια του έθνους;
Δεν υπάρχει οργανωμένος αυθορμητισμός ούτε καθοδηγούμενη αγανάκτηση. Βρισκόμαστε,
σε μια δυναμική και επιθετική φάση του καπιταλισμού, χωρίς να διαφαίνονται εκείνα τα
συλλογικά υποκείμενα – δηλαδή τα πολιτικά κόμματα – που θα μπορούσαν να σηκώσουν το βάρος
μιας αποτελεσματικής αντιπαράθεσης και που θα δημιουργούσαν κάτι νέο, κάτι ισχυρό και
προσανατολισμένο στο μέλλον αναπτυξιακά. Τα κοινωνικά κινήματα ακόμα και με τη μορφή των
Fora, και της διεθνούς δράσης τους δεν μπορούν βέβαια να αντικαταστήσουν τους πολιτικούς
φορείς ούτε και να δώσουν κάποια άμεση προοπτική. Ωστόσο, ο ρόλος τους είναι σημαντικός και
μπορούν να καλλιεργήσουν μια κουλτούρα αμφισβήτησης στη σημερινή έκφραση της βαρβαρότητας
του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, μπορούν να προάγουν μια αγωνιστική στάση ζωής που μπορεί
να κυοφορήσει την ανάπτυξη ριζοσπαστικών πολιτικών ρευμάτων.
Υ.Γ. Ο συνδικαλισμός είναι σωστός όταν διεκδικεί οριζόντια. Όταν είναι κάθετος αποτελεί
συντεχνία. Τότε ο κάθε κλάδος διεκδικεί και κερδίζει ανάλογα με το τι ανάγκη δημιουργεί στην
κοινωνία η απουσία του. Τόσα χρόνια έτσι λειτουργούσε ο συνδικαλισμός και αυτό είχε ως
αποτέλεσμα την άδικη κατανομή του εθνικού εισοδήματος στους εργαζόμενους.
Θόδωρος Σταυριανόπουλος
Εκπαιδευτικός - Περιφερειακός Σύμβουλος